کتاب ملت عشق

چگونه ‘ملت عشق’ پلی بین دنیای مدرن و عرفان می‌زند

در رمان “ملت عشق”، شمس ۴۰ قاعده عشق را ارائه می‌دهد که هرکدام از آنها دریچه‌ای به سوی درک عمیق‌تری از معرفت باز می‌کنند. تدریجاً، این قوانین در زندگی اللا، شخصیت اصلی داستان، جای می‌گیرند و او توانایی پیدا می‌کند تا عشق را نه فقط در داستان مولانا و شمس، بلکه در زندگی واقعی و از طریقی جدید بیابد و تجربه کند. این کتاب یک راهنمای عملی برای دستیابی به زندگی عاشقانه ارائه می‌دهد؛ البته عشقی که بُعد عارفانه‌ای دارد و گنجینه عرفانی به شمار می رود. این موضوع این کتاب را از سایر کتاب‌های عاشقانه متمایز می‌کند. اگر قصد داریم عشق را با یک معنای جدید و عمیق‌تر تجربه کنیم، پیشنهاد می‌شود کتاب ملت عشق را بخوانیم.

در ابتدای کتاب، شمس یک سخنرانی غرا و جذاب در مورد عشق دارد که به این مضمون است که چه چیزی را می‌توانیم به خدا ببریم تا حتی اگر از دل جان برخیزیم، هیچ چیزی نداشته باشیم جز نیاز. مثنوی نیز با موضوع عشق آغاز می‌شود و حکایت اولیه‌اش داستان عاشقانه‌ای است. آتش عشقی که در شعر مولانا وجود دارد از شمس می‌آید.

مفهوم عارفانه عشق برای خوانندگان غربی جذاب و جدید است؛ ولی چطور می‌تواند با خوانندگان شرقی ارتباط برقرار کند؟ خواننده‌ی شرقی که هنوز کاملاً از سنت خود جدا نشده است و در دنیای مدرن و سنتی گیر افتاده است، می‌تواند با ملت عشق ارتباط برقرار کند زیرا این کتاب سعی می‌کند پلی بین این دو دنیا بسازد. این امر به خواننده‌ی شرقی اجازه می‌دهد تا هم از فرهنگ خود لذت ببرد و هم به زندگی جدیدی ادامه دهد.

برای خواننده‌ی ایرانی که با شمس و مولانا آشنا است، خواندن این کتاب می‌تواند تجربه‌ای جذاب باشد تا بتواند داستان مولانا و شمس را از دیدگاه یک زن غربی بخواند. پس از خواندن این کتاب، خواننده می‌تواند به نقد و مقایسه‌ی آن با کتاب‌های دیگر بپردازد و بفهمد چرا این کتاب در ایران و جهان مورد توجه قرار گرفته است.

رمان ملت عشق

مضمون اصلی کتاب “ملت عشق” بر مبنای چهل قاعده‌ای است که شمس برای انتقال آنها به مولانا، از جان خویش گذشت. اصل این قوانین به شرح زیر است:

1. نگاهی که به خود داری، عمق درکی است که از خدا به دست می‌آوری.
2. راهی که در جستجوی آنی، با قلبت پیدا می‌کنی نه با عقلت.
3. قرآن چهار لایه دارد و فهم لایه اعمق آن تنها بر عهده پیامبران است.
4. برای یافتن خدا، نیازی به مکان خاصی نیست. خداوند در هر جایی است و هر کجا نگاه کنی او را می‌بینی.
5. عقل و عشق با هم هماهنگی ندارند. هرکدام لحن خودشان را دارند. عقل ترسو است و محتاط، اما عشق شجاع و بی‌پرواست. در قلب‌های شکسته، گنج‌های بسیاری پنهان شده‌اند.
6. نمی‌توانی عشق را با زبان ذهنی خود تصویر کشی کنی.
7. با انزویی به خدا نخواهی رسید. تنها با زندگی در میان مردم و دیدن خودت در صورت‌های آنها می‌توانی حقیقت را پیدا کنی.
8. ناامیدی را کنار گذاشته و سپاسگزار باش. صوفی واقعی کسی است که سپاسگزاری را به زمان خاصی محدود نمی‌کند.
9. نباید انتظار و بی‌کاری را با هم اشتباه کنی. صبر واقعی یعنی در حال حاضر به آینده و کارهایی که می‌خواهی انجام دهی و به نهایت آنچه که می‌خواهی باشی فکر کنی.
10. سفر واقعی، سفری به درون خودت است.
11. برای تغییر، باید درد تغییر را تحمل کنی.
12. عشق، سفری است که مسافر خود را تغییر می‌دهد.
13. معلم واقعی، شاگرد را برای خوشحالی خود نگه نمی‌دارد. او به شاگردش راه سفر به اعماق درون را نشان می‌دهد و او را رها می‌کند تا خودش در این مسیر قدم بگذارد.
14. به جای مقاومت در برابر تغییرات، با آنها همگام شو.
15. درون و بیرون انسان به تکمیلی طراحی شده‌اند. نقص‌هایی که در او پدیدار می‌شوند برای این است که او به فکر بیافتد و راهی برای تکمیل خود پیدا کند.
16. همه انسان‌ها نقص‌هایی دارند. تنها کسی که بی‌نقص است خداوند است. از این رو، دوست داشتن انسان‌ها کار سختی است زیرا باید آنها را با همه خوبی‌ها و بدی‌هایشان دوست بداریم.
17. چیزهای واقعا آلوده در دنیای اطراف ما نه، بلکه در نیت‌های شرورانه انسان‌ها پنهان هستند.
18. هنگامی که برای شناخت خود تلاش می‌کنیم، به عنوان جایزه، خدا را خواهیم شناخت.
19. قبل از هرکس دیگری باید خودت را دوست داشته باشی. عشق به خودت، امید را در وجودت حفظ می‌کند.
20. به جای اینکه به نتیجه‌ای فکر کنی که هنوز اطلاعی از آن نداری، بهتر است روی اولین قدمی تمرکز کنی که هنوز نگذاشته‌ای. باقی کارها به تدریج درست خواهند شد.
21. برای هر تفاوتی که میان انسان‌ها مشاهده می‌شود، دلیل ارزشمندی وجود دارد. پس نباید خودت را بالاتر یا پایین‌تر از دیگران بدانی.
22. نکته مهم در این دنیا، نیتی است که هنگام گذاشتن هر قدمی داری.
23. نباید زندگی را خیلی جدی یا خیلی سریع بگیری. میانه‌رویی صفتی است که بهترین نتیجه را به انسان می‌رساند.
24. انسان، زمانی خلیفه خدا روی زمین است که بتواند به جای جنگیدن با دیگر انسان‌ها، با بدی‌های درونی خود مبارزه کند.
25. می‌توانی روی زمین به بهشت و جهنم برسی. بهشت، لحظه‌هایی است که دست خیرت را به سوی دیگران دراز می‌کنی و جهنم، زمانی است که وجدانت از عذاب گرفتار می‌شود.
26. انسان‌ها با نخ‌های نامرئی به یکدیگر وصل هستند. به همین دلیل، خوشبختی و غم آنها بر یکدیگر اثر می‌گذارد.
27. این جهان مانند آینه‌ای است. هر کاری که با دیگران انجام می‌دهی، هر قدمی که به سمت خیر یا شر می‌بری، دقیقاً همان را در زندگی‌ات خواهی یافت.
28. گذشته گذشته است و آینده هنوز نرسیده است. نکته مهم، درک زمان حال است.
29. نباید تقدیر را بهانه‌ای برای تسلیم شدن در برابر شرایط مختلف بدانی. تو هستی که زندگی‌ات را شکل می‌دهی.
30. به جای اینکه نقاط ضعف دیگران را برملا کنی، آنها را پوشان.
31. برای قبول حقیقت باید قلب خود را نرم کنی.
32. مراقب باش که معبودهای درونی از معبودهای بیرونی بزرگ‌تر نشوند.
33. فضای خالی درونی را محترم بدار. بدون این فضا، روحت هوایی برای نفس کشیدن نخواهد داشت.
34. وقتی در برابر خدا تسلیم می‌شوی، درونت از قدرت لبریز می‌شود.
35. تضادها تو را به سمت کمال می‌برند. نباید با آنها جنگ کنی.
36. هیچ خوبی یا بدی در این دنیا بدون جواب نمی‌ماند.
37. هر چیزی در زمان مناسب خودش اتفاق می‌افتد.
38. همیشه می‌توانی زندگی‌ات را دوباره بسازی.
39. جهان همیشه در حرکت است و نظم خود را حفظ می‌کند. به جای هر چیزی که می‌رود، چیز دیگری می‌آید
40. جهان بدون عشق، معنایی ندارد. این عشق است که حرف اول و آخر را می‌زند.